In deze post staan de visie op de kerk vanuit Lumen Gentium centraal. Dit is een ducument dat tijdens Vaticanum II is geschreven.
Rooms Katholieke kerk
Voor het tweede Vaticaanse concilie waren er twee andere concilies geweest die de kerk en haar hervorming als doel hadden. Na de Reformatie reageerde de Rooms Katholieke kerk met het concilie van Trente (1545-1563) op de veranderingen binnen het kerkelijke spectrum. Daarvoor waren twee redenen. Ten eerste werd de kerk aangesproken door de politieke machthebbers op de eenheid van de politiek en de kerk. Verdeeldheid in de kerk betekende dat Europa minder goed bestuurd kon worden. Ten tweede stuurden de pausen aan op een reformatie van de kerk en een her-evaluatie van het geloof. Het gevolg van de adviezen vanuit het concilie van Trente was een structurering van de kerk en reactie op het gedachtegoed van de Reformatie. Tussen Trente en Vaticanum I ligt een lange tijd. Lange tijd is men bang geweest voor de invloed van de politiek op de kerk. Gezien de invloed en de redenen van de politiek om het concilie van Trente in het leven te roepen, is dat begrijpelijk.
Het duurt tot 1870 voordat Vanticanum I wordt gehouden. Dit concilie richt zich op het gevaar van de moderniteit of de gevolgen van de Verlichting. De moderniteit bracht het rationalisme, het liberalisme in de theologie en een antiklerikalisme met zich mee. Een ander fenomeen was de nadruk op de kerk op nationaal niveau, bijvoorbeeld het Gallicisme in de Rooms Katholieke Kerk in Frankrijk. Er vindt daarom een verschuiving van aandacht plaats. In het regimen christiano cirkelde de centrale vraag rond ordo en autoriteit. Na het uiteen vallen van de societas christiana, wordt certitudo het belangrijkste aandachtspunt. Deze zekerheid wordt gevonden in de hoogste openbaringsautoriteit: de paus. Dat is ten eerste zichtbaar in het feit dat de paus alleen bisschoppen aanwijst. Ten tweede in de onfeilbaarheid van het magisterium van de paus. Ook van protestantse zijde is er een reactie op de moderniteit. Volgens Van de Borgt uit dat zich uiteindelijk in de opkomst het fundamentalisme. Echter de neo-orthodoxie, met Karl Barth als belangrijkste voorman, is een minstens zo belangrijke reactie op het liberalisme vanuit de Verlichting.
Het derde concilie, Vaticanum II, volgde in 1962-1965. Dit concilie was een reactie op de toenemende invloed van het existentialisme op de kerk. Dit concilie werd bijeengeroepen door paus Johannes XXIII, die in eerste instantie bij zijn aanstelling in 1958 als tussenpaus betiteld werd. Echter, deze paus bleek sterk veranderingsgezind te zijn, en Vaticanum II zou tot grote veranderingen leiden. Hij stierf op 3 juni 1963, ruim voordat het concilie in 1965 zou worden beëindigd. Inhoudelijk is dit concilie bekend geworden door het aggiornomento, wat letterlijk “bij de dag brengen” betekent en duidt op modernisering van de kerk. Modernisering, maar ook openheid naar de wereld was volgens paus Johannes XXIII nodig.
Autentik 